Emekliye müjde: İkinci tazminat fırsatı!

Emeklilik için isten ayrilirken sosyal haklarin korunmasi da önemli. Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) ‘emekli olabilir’ yazisi alinarak isyerine ibraz edilmesi gerekiyor. Bu yaziyi alanlar ister yas disinda prim ve sigortalilik süresini tamamlamis olsun isterse emekli maasi baglatmis olsun kidem tazminatina hak kazaniyor. Bu kisiler yeniden çalismaya baslamalari halinde ikinci hatta üçüncü kidem tazminatini da alabiliyor. Ancak burada çok önemli bir ayrinti var.

Posta'da yer alan habere göre, Emekli olan SSK’li (4A) çalismaya devam etmek isterse, yasaya göre onun için 1 Ekim 2008 tarihi devreye giriyor. Bu tarihin iki etkisi var: 1) Bu tarihten önce ise baslamis veya emekli olmus kisiler SSK’li çalismalarini sürdürmek isterse; ya emekli ayliklarini kestirecek ya da sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi olarak çalisacak. 2) 1 Ekim 2008’den sonra sigortaya giren ve emekli olanlar ise maasini kestirmeden çalisamayacak. Yani, SGDP ödeyip çalisma imkani elde edemeyecek.

1 Ekim 2008’den önce ise girerek hangi statüde emekli olursa olsun emekli ayligini kestirmeden 4A’li çalisanlar, SGDP ödemek zorunda. SGDP, brüt ücretin yüzde 30’u üzerinden aliniyor (yüzde 22.5’ini isveren öder, çalisan emeklinin ücretinden de yüzde 7.5 kesilir). Ayrica isveren çalisan emekli için yüzde 2 is kazasi ve meslek hastaligi primi ödüyor. Ayligini kestirip çalisan emekli için ise herhangi bir degisiklik olmuyor, normal bir sigortali gibi prim ödeniyor.

SORU: Emekli çalisanim. 8 yildir ayni isyerinde çalisiyorum. Isten ayrilmak istiyorum. Kidem tazminatini alabilir miyim? Mahir KARABÜRK CEVAP: Çalisan emekli kendi istegi ile isinden ayrilirsa kidem tazminati alamaz. Çalisan emeklinin kidem tazminati alabilmesi için is akdinin; ya isverence haksiz yere ya da kendisince hakli bir nedenle feshedilmesi gerekiyor. Primin gerçek ücret üstünden ödenmemesi, yillik izin kullandirilmamasi, mobbing (psikolojik siddet) uygulanmasi vb. fiiller çalisana is akdini hakli nedenle fesih hakki verir. Bu nedenlerle is akdinizi feshederseniz kidem tazminati alabilirsiniz. Aksi halde alamazsiniz.

Emekli ayligini kestirmeden destek primine tabi olarak çalismaya devam edenler, tekrar emekli olamiyor. Dolayisiyla ‘emeklilik gerekçesiyle’ kidem tazminati da alamiyor. Fakat kisi; isten çikarma, geçerli nedenle (maasin geç ödenmesi ve mobbing-psikolojik baski gibi) sözlesme feshi, en az 1 yillik çalisma süresinin olmasi gibi normal bir isçiyle ayni kurallara tabi olarak tazminat alabiliyor. Kidem tazminatini sifirladiktan sonra emekli maasini kestirip çalismaya devam eden emekliler ise yeniden emeklilik dilekçesi vererek, emeklilik sonrasi sürelerin tazminatini almaya hak kazaniyor. Öte yandan kendi istegi disinda isten ayrilan emekliler ihbar tazminatina da hak kazaniyor. Ihbar tazminati çalisma süresine göre 8 haftaya kadar çikiyor. Kidemin sifirlanip sifirlanmadigi burada önemli degil.

20 yil ayni isyerinde çalisip kidem tazminatini alarak emekli olan ve emeklilikten sonra yeniden ayni isyerinde 3 yil daha çalismaya devam eden kisi ikinci kez kidem tazminatina hak kazandigindan, bu sefer yalnizca 3 yillik süre üzerinden kidem tazminati hesaplaniyor. Kisi emekli olup kidemini almadan çalismayi sürdürürse, 23 yillik tazminatini toplu olarak aliyor. Ancak genel tavsiye, emekli olundugu anda kidemi alma yönünde. Bu seçenek size avantaj sagliy