Kıdem tazminatında flaş gelişme! Çalışanlara müjde

Ancak milyonlarca çalisanin güvencesi olan kidem tazminatini almayi planlayanlarin bazi önemli ayrintilara dikkat etmesi gerekiyor. Özel sektör çalisanlari sadece en son çalistigi isyerinde geçen sürelere, memur da kamuda çalistigi süre üzerinden tazminat aliyor. Ilk sigortali tarihten itibaren 15 yili dolduran, 3600 gün primi ödeyen kidem tazminatini alarak isten ayrilabilir.

Sabah’ta yer alan haberde, isçinin kidem tazminati alabilmesi için son isyerinde kesintisiz 15 yil çalismasi gerekmiyor. Örnegin 15 yil içinde o isyerinde 6 yil süreyle çalisan isçi alti yillik kidemini alarak ayrilabilir. Geçerli bir nedene dayanmadan is sözlesmesi iptal edilen çalisanin ise iade davasini kazanmasi halinde bosta geçen zamanlar için de kidem, ihbar tazminati ödenir.

Çalisan davayi kazanmasina karsin isverence baslatilmadiysa ödenmis olan bu tazminatlarin 4 aylik bosa geçen süre ilavesiyle ücrete göre yeniden hesaplanmasi, aradaki farkin ödenmesi gerekiyor. Isyerinde en az bir yil çalisip isten çikarilan herkesin kidem tazminati hakki bulunuyor.

Sigortasiz çalismalarini belgeyle kanitlayanlar hizmetlerinin tespitini isteyerek hem geriye dönük olarak sigortaliligini saglayabilir, hem de kidemini alabilir. Askerlik nedeniyle isten ayrilan çalisan en az bir yillik çalisma süresini tamamladiysa kideme hak kazanir. Askerligini bedelli olarak yapanlar da bu haktan yararlanir.

Ilk sigortali oldugu tarihten 15 yil geçen, bu sürede 3600 gün prim ödeyen sigortalilar kosullari yerine getirdiginde son çalistigi isyerinden (en az 1 yil çalismis olmak kosuluyla) kidem tazminatini alarak ayrilabilir. Bunun için hem süre hem prim gün sayisinin tamamini ayni isyerinde geçirmek gerekmiyor. Tazminat için son isyerinde kesintisiz15 yil çalismak gerekmiyor. Toplam sigortalilik süresinin 15 yili bulmasi yeterli olup isveren kendi isyerinde çalisilan süreye ait tazminati öder. Örnegin son 15 yilda 8 yil süreyle çalisildiysa çalisana bu süre kadar kidem ödenir.

Is sözlesmesinin geçersiz nedenle feshedildiginin tespiti halinde ise iade davasini kazanan çalisan ister ise baslatilsin ister baslatilmasin bosta geçen süreye iliskin dogan ücret ve diger haklarinin ödenmesi gerekir. Yargitay kararina göre, isçiye geçersiz sayilan fesih sirasinda kidem, ihbar, izin ücreti ödendiyse 4 aylik bosta geçen süre ilavesiyle son ücrete göre hesaplama yapilmasi gerekiyor.

Kidem tazminati alabilmek için isyerinde en az bir yil çalismak, hak kazanacak sekilde isten çikmak ya da çikarilmak gerekiyor. Kidem tazminatinda sigortali olarak çalisma kosulu bulunmuyor. Ancak bu durumda çalisanin sigortasiz oldugu süreyi belgeleriyle ispatlamasi gerekiyor. Bunun için sosyal güvenlik il müdürlügü ya da merkezlerine dilekçeyle basvurarak hizmet tespiti yaptirilmasi gerekiyor. Kanitlama imkâni olmayanlarin da 5 yil içinde is mahkemesine basvurarak hizmet tespit davasi açmasi imkâni bulunuyor. Davayi kazananlar geriye dönük sigortaliliklarinin yani sira kideme de hak kazanir.

Askerligi nedeniyle isten ayrilan isçi en az bir yillik çalisma süresini tamamladiysa kidemini alabilir. Askerligini bedelli yapanlar için de herhangi bir ayirim bulunmuyor. Bedelli yapanlar da kidemini alabilir.

Is Kanunu'na göre, hakli nedenler bir veya birkaçi nedeniyle isten çikan, isten çikarilan, emeklilik hakkini elde ettigi veya sarti disindaki emeklilik sartlarini tamamladigi için ayrilan, askere giden, evlenen kadinlar kidem tazminati alabilir. Memuriyete geçis için isten ayrilmak kidem tazminati hakki dogurmuyor. Ancak isçi talep eder ve isveren de öderse bunun önünde bir engel bulunmuyor.

Çirak olarak çalisan isten ayrildiginda kidem hakki bulunmuyor. Ancak çirakliktan sonra isyerinde isçi olarak çalismaya devam edip isten çikma veya ayrilma halinde kosullari tasiyan kidem tazminati alabilir.

Is Kanunu'na göre, isçinin ölümü halinde dogan tazminat tutari kanuni mirasçilarina ödenir. Çalisilan sirketin isim degisikligine gitmesi durumunda isçi sözlesmesini hakli olarak fesih edemez. Fesih gerçeklesirse, herhangi bir tazminat ya da ödeme alamaz.

Emeklilik sonrasi çalismak isteyenlerin iki seçenegi bulunuyor. Birincisi emekli ayligini kestirerek tüm sigorta sollarina tabi çalismak, ikinci seçenek de destek primine tabi olarak devam etmek. Birinci seçenege göre çalismaya devam eden emekli isçi sayilmiyor. Dolayisiyla kidem ve ihbar tazminati açisindan normal isçi statüsünde bulunuyor. Destek primine tabi çalisanlar ise emekli isçi statüsünde olup diger isçilerle ayni haklara tabidir. Emekli isçinin isten ayrilmasi durumunda en az bir yillik çalisma süresini doldurmus olmasi, kideme hak edecek sekilde isten ayrilma zorunlulugu bulunuyor.