Tayyare Apartmanları, 20 Türk Lirası üzerinde yer alacak kadar büyük bir öneme sahip ve Birinci Millî Mimarlık Akımının da öncülerinden olan ve Avrupalıların İkinci Mimar Sinan dedikleri Mimar Kemaleddin’in en ünlü eserlerinden birisidir.
OSMANLI VE CUMHURİYET TARİHİNİN İLK TOPLU KONUT PROJESİ
Kaynaklara göre Tayyare Apartmanları veya Harikzedegân Apartmanları İstanbul’un Laleli semtinde yer alan, Mimar Kemaleddin Bey’in tasarladığı ve 1922 yılında tamamlanan dört bloktan oluşan yapıda toplam 124 daire var. Orijinal olarak apartman olarak inşa edilen ama günümüzde otel olarak kullanılan bina. Osmanlı ve Cumhuriyet tarihinin hem ilk toplu konut projesi olması hem de ilk betonarme karkas sistemi ile inşa edilmiş yapısı olması ile dikkat çekmektedir.
YANGIN ZEDELER İÇİN YAPILMIŞ
1918 yılında İstanbul’da çıkan yangında başta Cibali, Altımermer ve Fatih bölgeleri olmak üzere, çok geniş alan yayılan bir yangından birçok evin kül olmasının ardından, yangın zedelerin en azından bir kısmına barınak sağlamak amacıyla evler yapılması planlandı. Bu sebepten ilk başta Harikzedegan Apartmanları (harikzede aynı zamanda yangın zede demektir) olarak verilen bu yapıların Laleli’deki bir araziye inşa edilmesi görevi Mimar Kemaleddin Bey’e verildi. 1922 yılında tamamlanan ve dört bloktan oluşan yapıda toplam 124 daire yer alıyordu.
ŞİMDİ OTEL OLARAK KULLANILIYOR
Kullanıma açıldığı 1922 yılından 1985 yılına kadar apartman olarak kullanılan bu bina, 1985 yılından itibaren bir turizm firmasına devredildi. Bu tarihten sonra Hotel olarak hizmet vermeye başladı. Daha sonra bir giyim firmasına devredilen bina 2006 yılından beri yine otel olarak hizmet vermektedir.
MİMAR KEMALEDDİN BEY KİMDİR?
Mimar Kemaleddin Bey, Osmanlı Mimar ve Mühendis Cemiyeti’nin kurucularından olup Almanya’da 5 yıl süren eğitiminden sonra, 1909 yılında Evkaf Nezareti’nin başında görev almıştır. Önemli eserleri arasında Şark Demiryolları Şirketi adına projelendirdiği ve bugün her biri tarihi eser niteliği taşıyan Sofya, Selanik, Filibe ve Edirne Garları bulunmaktadır. Bebek Camii, Çamlıca Kız Lisesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüphanesi, Gazi Osman Paşa Türbesi, Ankara Palas gibi eserler vardır. Fakat kendisinin dünyaca üne kavuşması, 1919 yılında Kudüs müftüsünün özel daveti ile Mescid-i Aksa Camii’nin onarımını gerçekleştiren ekibin başında gösterdiği başarıdan dolayı, İngiliz Kraliyet Mimarlar Akademisi’ne (RIBA) şeref üyesi olarak seçilmesiyle gerçekleşmiştir.
