ŞOK - Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2023-2024 Örgün Eğitim İstatistikleri’nde, bir önceki yıla göre örgün eğitimde olmayan çocuk sayısında büyük bir artış yaşandı. İstatistiklere göre, örgün eğitimde bulunmayan çocuk sayısı; ilkokul çağında 223 bin, ortaokul çağında 500 bin ve lise çağında 797 bin kayıtlı olmayanlar ile açıköğretime kayıtlı 1 milyon 75 bin ve mesleki eğitim merkezlerine (MESEM) kayıtlı 385 bin 956 öğrenciyle 2 milyon 982 bini buluyor.
2024 YILINDA 71 ÇOCUK HAYATINI KAYBETTİ
Kamuoyunda, açıkladığı verilerle tartışılan TÜİK bile Türkiye’de çocuk işçiliğinin olduğunu gizleyemezken TÜİK’in verilerine göre; 2024 yılında çalıştırılan çocuk sayısı 869 bine yükseldi. İş Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisinin verilerine göre, sadece 2024 yılında 71 çocuk çalıştırılırken hayatını kaybetti.
Cumhuriyet’ten Aytunç Ürkmez’in haberine göre, Türkiye çocuklara ilişkin bu kara karneyle Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü’nü geçirirken; bu alanda çalışmalarıyla bilinen ve "Sınıfın Görünmeyenleri, Mülteci Çocuk İşçiler" kitabının yazarı Özgür Hüseyin Akış konuyla ilgili değerlendirmelerde bulundu. TÜİK'in verilerinde Türkiye'deki sığınmacı, sokakta çalışan çocukların ve tarımda çalışan çocukların olmadığını ifade eden Akış, "Bu manada TÜİK'in açıkladığı rakam doğru değil. DİSK 2 milyona yakın çocuk işçinin olduğunu belirtmişti. Bu konuda gerçek verilerin açıklanmamasının nedeni; gerçek bir mücadele politikasının olmadığının göstergesi. Politika olmayınca mücadele de olmuyor. Aylık ortalama 5 ila 10 arası çocuk iş kazasıyla yaşamını yitiriyor. Bu İSİG meclisinin verisi, daha fazla olduğu kesin" ifadelerini kullandı.
'ÇALIŞMADAKİ ARTIŞ İŞ CİNAYETLERİNE DE YANSIYOR'
Akış, sığınmacı çocuklarla ilgili de açıklamalarda bulunarak "Özellikle mülteci çocuklar tekstil sektöründe yoğunluklu olarak çalışmaya başladı. Gaziantep bölgesi bunun en belirgin yeri. Çalışmadaki artış iş cinayetlerine de yansıyor. Mülteci çocuk işçiliği en alt sömürü biçimi gelmiş durumda. Sermaye sınıfı mülteci çocuk işçiliğini en ağır şekilde kullanıyor. Mülteci çocuklar asgari ücretin altına çalıştırılıyor. Bu çocukları yabancı düşmanlığı ile değerlendirmemek gerekiyor. Mülteci çocuk işçiliği aynı zamanda çocuk istismarı sayılır. AKP’nin yanlış dış politikasını eleştirmeden mülteci sorununa bakıyoruz. Mültecilik sonuç, savaş sebeptir. AKP yayılımcı politikalarla cihatçı grupları desteklemeseydi savaş çıkmazdı” değerlendirmesini yaptı.
'YOKSULLUKTAN DOLAYI HER BİREY ÇALIŞMAK ZORUNDA KALIYOR'
MESEM'ler üzerinden devam eden çocuk işçiliği hakkında ise, "2018-2023 arasını çocukla mücadele yılı ilan edildi ama bu süre zarfında MESEM'leri kurdular. Burada devlet, 'Ben çocuk işçiliği ile mücadele ederken, çocuk işçiliğini de teşvik ederim' dedi. Çocuklar çalışırken hem zihinsel hem fiziksel kontrol sağlayamadıkları için iş cinayetleri yaşanıyor. Bu çocuklar uzun süre çalıştırılıyor. Çocuklar erken yaşta yetişkin gibi davranıyorlar.” ifadelerini kullanan Akış, “Çocuklar aslında gelecek kaygısıyla MESEM'lere gidiyor. Temel neden yoksulluk. Yoksulluktan dolayı ailedeki her birey çalışmak zorunda kalıyor. Çocuk işçiliği tercih değil, bir zorunluluk” dedi.
'İTAATKAR BİR İŞÇİ MODELİ YARATILMAYA ÇALIŞILIYOR'
Mevsimlik tarım işçiliğindeki çocuklara değinen Akış, “Artık mevsimlik tarım işçiliği kalmadı. Dört mevsim çalışıyorlar. Kalabalık ailelerin çocukları tarlada çalıştıkları gibi, kardeşlerine bakıyorlar, çadır temizliyorlar, yemek yapıyorlar, hasta bakıyorlar. Yani ev işçisi olarak çalışıyorlar” ifadelerini kullandı. Eğitimdeki gerici uygulamalarla gündeme gelen ÇEDES projesinin de çocuk işçiliğe neden olduğunu belirten Akış, “ÇEDES projesiyle birlikte kaderci, şükürcü bir kuşak yaratmaya çalışılıyor. İtaatkar, itiraz etmeyen bir işçiler modeli yaratmaya çalışılıyor.” sözlerini sarf etti.
İSTANBUL BAROSU KİTAPÇIK HAZIRLADI
İstanbul Barosu Çocuk Hakları Merkezi ise, MESEM’lerdeki çocuklara yönelik hak gasplarına yönelik “Aileler ve uygulayıcılar için MESEM öğrencilerinin hak arama rehberi” ve “MESEM öğrencileri hak arama rehberi” kitapçıkları hazırladı.
