Yapılan çalışmalara göre, özellikle parlamenter demokrasilerde seçmenlerin partilerden ziyade lider değerlendirmelerinin oy verme kararında daha etkili olduğuna dikkat çeken çalışmalar mevcuttur.
Siyasi seçimler, bir ülkenin yönetimine dair belirleyici kararlardır. Ancak, bu kararlar sadece mevcut refah seviyesi veya geçmiş yıllardaki deneyimlerle sınırlı değildir. Uzman Klinik Psikolog Dilara Tahincioğlu, Ülkenin refah seviyesi, geçmiş deneyimler ve gelecek beklentileri, seçmenlerin lider tercihlerini belirlemede önemli rol oynar. Ancak, bu tercihlerin altında yatan psikolojik dinamikler ve sosyal etkileşimler de göz ardı edilmemelidir diye belirtiyor.
Muhabirimiz Senay Güncavar’ın sorularını cevaplayan, Uzman Psikolog Dilara Tahincioğlu, siyasi seçimlerde lider tercihlerinin ardındaki psikolojik dinamikleri açıkladı. Tahincioğlu'na göre, seçmenlerin tercihlerini belirlerken yaşadıkları deneyimler, aile yapıları ve kişisel arzuları büyük ölçüde etkiliyor.
Uzman Klinik Psikolog Dilara Tahincioğlu
Yani biz partiyi değil kişiyi mi seçiyoruz?
Hem seçtiğimiz hem seçmediğimiz her lider bizden izler taşır. Gelin bu cümleyi size, biraz daha detaylı açıklayayım; ilk olarak, kendimize çok benzeyen birini lider olarak seçmek isteyebiliriz. Onun tavırları, kullandığı kelimeler bize kendimizi anımsatıyor olabilir. Onun psikolojisi bize tanıdıktır ve ülkeyi o lider yönetsin isteriz. Bazen de bize hiç benzemeyeni seçeriz. Çünkü biz de olmasını istediğimiz özellikler onda vardır. Bizim başaramadığımızı o başarmıştır ve karşılanmamış ihtiyacımı o karşılayabiliyordur. Bir örnekle açıklayacak olursak, çok ezilen, bize asla söz hakkı verilmeyen bir evde büyüdüysek; hakkını savunabilen, sesini başkalarına karşı korkmadan yükseltebilen bir lider bize cazip gelir. Çünkü bizde olmayan özellik onda vardır.
Uzman Psikolog Dilara Tahincioğlu, seçimlerde lider tercihlerini belirleyen faktörlerden bazılarını şu şekilde sıralıyor:
Benzerlik Arayışı:
Seçmenler, kendilerine benzeyen veya kendi özlemlerini yansıtan liderleri tercih edebilirler. Örneğin, çocukluklarındaki bir figürü lider olarak seçebilirler veya kendilerini temsil eden bir lideri tercih edebilirler.
Karşıt Özellik Arayışı:
Bazı durumlarda, kendilerinde eksik gördükleri özelliklere sahip liderleri tercih edebilirler. Bu durumda, liderin sahip olduğu özellikler aradığı nitelikleri yansıtabilir.
Medyanın Etkisi:
Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte artan medya araçları, kişilerin düşüncelerini yaymaları ve diğer insanları etkilemeleri adına eşsiz bir platform sunmaktadır. Günümüzde basının ve iletişimin etkin kullanımı güç ve nüfuz anlamına geldiğinden oldukça önemlidir
İdealize Etme Eğilimi:
Seçtiğimiz liderin asla olumsuz özelliklerini görmeden, onu çok yüceltiyor olabiliriz. Başkasını idealize ederek, onu asla eleştirmeyerek, onu canımız pahasına gözü kapalı savunarak aslında kendi eksik taraflarımızla da yüzleşmekten kaçıyor oluruz. Çünkü aşırı olan her davranışın altında bir tuhaflık vardır.
