Karaciğerde yağ birikimi ile ortaya çıkan MASLD (Metabolik İlişkili Karaciğer Hastalığı), genellikle diyabet, obezite veya yüksek tansiyon gibi kardiyometabolik risk faktörlerinden en az biriyle birlikte görülür. Hastalık çoğunlukla belirti vermeden ilerler; yorgunluk, karın bölgesinde dolgunluk hissi veya genel halsizlik gibi belirsiz işaretlerle kendini gösterebilir. Tedavi edilmediğinde iltihap, fibroz ve hatta siroz gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
YAPAY TATLANDIRICILARIN GİZLİ TEHLİKELERİ
Diyet içeceklerde kullanılan aspartam, asesülfam K, sakarin, siklamat, sukraloz ve şeker alkolleri gibi maddeler, kalori ve şeker yükünü azaltmak vaadiyle tercih edilir. Ancak araştırmalar, bu tatlandırıcıların bağırsak mikrobiyotasını bozabileceğini, kan şekeri dengesini etkileyebileceğini ve tatlı isteğini artırabileceğini gösteriyor. Bu etkiler, geleneksel şekerli içeceklerden bile daha sinsi bir risk yaratabilir.
YENİ ARAŞTIRMANIN ÇARPICI BULGULARI
Çinli bilim insanları, Birleşik Krallık Biyobankası'ndan 123.788 sağlıklı katılımcının verilerini 10 yıldan fazla izledi. Sonuçlar, UEG Haftası kongresinde sunuldu: Günde 250 ml'den fazla diyet içecek tüketenlerde MASLD riski %60'a varan oranda artıyor – şekerli olanlara kıyasla bile daha yüksek! Her iki tür içecek de karaciğer yağ seviyelerini yükseltiyor; diyet versiyonlar %7, şekerliler %5 artışa yol açıyor. Doz arttıkça risk katlanıyor ve diyet içecekler ayrıca karaciğer kaynaklı ölüm oranlarını yükseltiyor.
UZMANLAR NE DİYOR: KORELASYON MU, NEDENSELLİK Mİ?
Baş araştırmacı Lihe Liu, diyet içeceklerin mikrobiyomu değiştirerek, tokluk hissini bozarak ve insülin salgısını tetikleyerek karaciğeri hedef aldığını belirtiyor. Şekerli içecekler ise hızlı kan şekeri piklerine ve kilo alımına neden oluyor. Ancak Schleswig-Holstein Üniversitesi'nden Martin Smollich gibi bağımsız uzmanlar temkinli: Bulgular korelasyon gösteriyor, ters nedensellik (hasta bireylerin diyet içeceklere yönelmesi) olasılığı var. Yine de, her iki içecek türünün de suyla değiştirilmesi riski %15'e kadar düşürüyor.
EN GÜVENLİ SEÇENEK, SU
Araştırmacılar net: Ne şekerli ne tatlandırıcılı içecekler ilk tercih olmalı. Su, metabolik yükü azaltarak karaciğer yağlanmasını önler ve hidrasyonu sağlar. Bol su tüketimi, MASLD riskini önemli ölçüde düşürürken, gazlı içeceklerden uzak durmak genel sağlığı korur. Uzmanlar, beslenme düzenini gözden geçirerek bu sessiz tehditten kaçınmayı öneriyor.
