Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7.7 ve 7.6’lık depremler sonrası yapılarda oluşan hasarlar sebebiyle çok can kaybı yaşadık ve maalesef kötü haberler almaya devam ediyoruz. Bu olaylar sonrası bir deprem ülkesi olmamız sebebiyle ülkenin bir çok yerinden sismik izolatör hakkında bilgi edinme telaşı başladı. Sismik izolatör açıklanan ve edinilen tecrübelere göre depremin şiddetini bina içerisinde 1/3 orana indirgiyor ve yapıların depremden uğrayacağı hasarı çok büyük ölçüde engelliyor. Depreme karşı hazırlıkta yapılaşmada şu ana kadar bilinen en iyi çözüm olan sismik izolatör genellikle bina inşa edilirken uygulanıyor. Sonrasında yapılması da mümkün olan bu uygulama için birkaç kriter mevcut. Vatandaşlar sismik izolatör nedir, sonradan takılır mı, maliyeti ne kadar gibi konularla ilgili araştırmalarda bulunuyor. Gelin sismik izolatör nasıl uygulanır hangi yapılarda kullanır birlikte bakalım.
Deprem İzolatörü "Sismik İzolatör" nedir?
Yapıda uygun olan kata veya zeminde yer alan kolonlara yerleştirilen yatay hareket eden sismik izolatörler, depremin şiddetinin azalmasına yardımcı oluyor. Sarsıntı yoğunluğunu yüzde 80'e kadar azaltan sismik izolatörler; kimyasallar, pas, nem ya da güneş ışınları gibi yıpratıcı durumlara karşı korunaklı ve ortalama 60 yıl kullanılabiliyor. İzolatörlerin binanın yapım aşamasında yapılacak hesapların ardından uygun yerlerinin belirlenmesi ve yerleştirilmesi gerekiyor. Bu sistemin kullanıldığı yapılarda ağırlık taşıma kapasitesi artıyor.
Sismik İzolatör nasıl çalışır?
Başakşehir’de sismik izolatör kullanılarak yapılan konut projenin Teknik İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ömer Faruk Şentürk konuya ilişkin Hürriyet’e yaptığı açıklamada Şentürk, "Sismik izolatörlerin de amacı bu ivmenin binanın üst katlarına minimum derecede etki etmesini sağlamak. Bizler artık konut projelerinde kullanmaya başladık. En önemli katkısını deprem bölgesindeki şehir hastanelerinde gördük. Ancak bir binada sismik izolatör varsa bu bina sağlamdır yoksa değildir diyemeyiz. Ülkemiz deprem kuşağında bulunuyor, yönetmelikler bunlara göre hazırlanıyor. Konutun yapılacağı zemin çok önemlidir. Zemine uygun yapılan statik proje ardından kalite kontrolden geçmiş doğru inşaat malzemesi, yapının projeye uygun inşa edilmesi ve sahada denetleme gibi faktörleri bir araya getirmek lazım” diye konuştu.
Sismik İzolatör binaya sonradan eklenebilir mi?
Sismik izolatörlerin farklı tipleri olduğunu anlatan Şentürk, “Alıp direkt binaya uygulayamıyorsunuz. Binanın hatta blokların özelinde tasarımın izolatöre göre yapılması gerekiyor. Mimari, statik, elektrik projenizin buna göre olması lazım. Örneğin izolatörlü binada kullanacağınız sıhhi tesisatın malzemeleri bile buna göre olmalıdır, özel malzemeler kullanmalısınız. Binada sismik izolatör yoksa sonradan yapmak isterseniz yukarıda saydıklarımı yenilemeniz gerekir. Zeminin, taşıyıcı sistem uygun mu bakılmalı çünkü kolonda izolatörün geleceği kısım kesilir, araya konur. Binaya sonradan dahil edilebilir ama fazla parametresi var” ifadelerini kullandı.
Maliyeti nedir?
Sistemin maliyetini de aktaran Şentürk, “Sıfırdan bir binayı yapacağınız zaman toplam inşaat maliyetine yüzde 10-15 civarı etkisi vardır. Ama hazır binaya sonra izolatör eklemek isterseniz, kişileri tahliye etmeniz tetkikleri yapmanız lazım maliyeti 2-3 katına çıkar. Kolon sistemine ayrı perde beton sistemine ayrı sismik izolatör eklenir.
Eğer bina bitişik nizamda yapılmışsa yanında başka apartmanlar varsa izolatör ekleyemezsiniz. Çünkü sistemin özelliği deprem sırasında sağa ve sola binanın hareket etmesidir. Kurşun çekirdekli kauçuk ve sarkaç tipi izolatör dediğimiz 2-3 tipi var. Bunlar binanın yerine, ağırlığına, hareket kabiliyetine göre uzmanlar tarafından karar verilip uygulanıyor. Belli zaman aralıklarında bakım gerektiren modelleri var ama bazıları hiç bakım istemiyor” dedi.
