ŞOK - Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) öncülüğünde geliştirilen iki mikro keşif aracı, 2028’de Ay’ın güney kutbuna iniş yapacak. Çin Uzay Ajansı (CNSA) ile yapılan işbirliği sayesinde, bu görev Türkiye’yi Ay’a aynı anda iki keşif aracı gönderen ilk ülke yapacak.
OSMANLI GÖNDERMESİ: CHERI
ODTÜ’nün Robotik ve Yapay Zeka Merkezi (ROMER) araştırmacıları tarafından geliştirilen araçlara "CHERI" ismi verildi. Osmanlı’daki yeniçerilerden esinlenen isim, bu keşif araçlarının etkileşimli ve koordineli bir şekilde çalışacağını simgeliyor.
Proje, Çin’in Chang’e-8 misyonu kapsamında yürütülüyor. Ay’ın zorlu güney kutbunda görev yapacak araçlar, yapay zeka desteğiyle bölgenin üç boyutlu haritasını çıkaracak ve bilimsel veri toplayacak.
İLKLERE BİR YENİSİ EKLENİYOR
Projenin yürütücüsü Doç. Dr. Halil Ersin Söken, "CHERI"nin dünyada aynı anda Ay yüzeyinde görev yapan ilk çiftli rover görevi olduğunu vurguladı. Söken, "Ay’ın güney kutbu oldukça zorlu bir bölge. Bugüne kadar burada başarılı görev gerçekleştiren rover olmadı. Türkiye, bu alanda da ilk olmayı hedefliyor" dedi.
YAPAY ZEKA DESTEKLİ
Araçların her biri yaklaşık 5 kilogram ağırlığında olacak ve tamamen yapay zeka destekli işlemcilerle donatılacak. Çinli firma STAR.VISION iş birliğiyle geliştirilen bu sistemler, uydularda başarıyla test edildi ve şimdi Ay yüzeyine taşınıyor.
'AY TOPRAĞIYLA YAPILAR İNŞA ETMEK HEDEFİMİZ'
ODTÜ ROMER Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Mustafa Mert Ankaralı, sadece bir keşif projesi değil, aynı zamanda uzayda yapı inşası gibi ileri hedeflerin de peşinde olduklarını belirtti. Ankaralı, "Ay toprağını kullanıp üç boyutlu yazıcılarla yapılar inşa etmek gibi fikirlerimiz var" ifadelerini kullandı.
ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil, projede sadece üniversite değil, TÜBİTAK UZAY ve sanayi kuruluşlarının da yer aldığını açıkladı. "CHERI, aynı anda Ay’da görev yapan iki robotun etkileşimli çalıştığı ilk proje. Bu görevle Türkiye uzayda görünürlüğünü artıracak" dedi.
UZAYDA TÜRKİYE İMZASI
Türkiye’nin Milli Uzay Programı hedeflerine katkı sağlayacak bu girişim, gelecekte Mars’a robot gönderme ve asteroit madenciliği gibi ileri düzey projelere de zemin hazırlıyor.
ODTÜ’nün uzay çalışmalarına yönelik kuracağı teknoloji geliştirme bölgesi de bu sürecin parçası olacak. Güneş Sistemi içinde gezegenler arası iletişim projeleri, Jüpiter’e benzer koşullarda hayat araştırmaları gibi projeler de sırada.
