Yeni araştırmalar, evrenin sanıldığı gibi tamamen “simetrik” olmayabileceğini ortaya koyuyor. Uzak madde dağılımının, Büyük Patlama’dan kalan kozmik mikrodalga arka plan (CMB) radyasyonuyla örtüşmemesi, kozmolojinin temelini oluşturan standart modeli ciddi biçimde tartışmaya açtı.
BİLİM TARİHİNDE BİR DÖNÜM NOKTASI DAHA MI?
Bilimsel keşifler, insanlık tarihinde defalarca yerleşik kabulleri yıktı. Dünya’nın evrenin merkezinde olmadığının anlaşılması ya da Güneş’in galaksinin merkezinde yer almadığının keşfi, kozmik bakış açımızı kökten değiştirdi. Şimdi ise yeni bir çalışma, evrenin yapısına dair en temel varsayımları sorgulatıyor.
STANDART KOZMOLOJİK MODEL SARSILIYOR
Modern kozmolojinin bel kemiğini oluşturan Lambda-CDM modeli, evrenin büyük ölçekte her yönde aynı özellikleri taşıdığı ve homojen olduğu varsayımına dayanıyor. Ancak uluslararası bir araştırma ekibinin Reviews of Modern Physics dergisinde yayımladığı çalışma, bu varsayımın düşündüğümüz kadar sağlam olmayabileceğini gösteriyor.
KOZMİK DİPOL ANOMALİSİ NEDİR?
Oxford Üniversitesi’nden Emeritus Profesör Subir Sarkar liderliğindeki ekip, “kozmik dipol anomalisi” olarak bilinen gizemli bir olguya odaklandı. Bu anomali, CMB radyasyonundaki sıcaklık farkları ile uzak galaksiler ve kuasarların uzaydaki dağılımı arasındaki uyumsuzluğa işaret ediyor.
Ölçümlere göre gökyüzünün bir tarafı, diğerine kıyasla binde bir oranında daha sıcak. Teoriye göre evren gerçekten simetrik olsaydı, uzak gök cisimlerinin dağılımında da benzer bir dengesizlik görülmesi gerekiyordu. Ancak yeni gözlemler bu beklentiyi karşılamıyor.
TESADÜF DEĞİL, SİSTEMATİK BİR SORUN OLABİLİR
Araştırmacılar, farklı teleskoplar ve uydularla yapılan gözlemlerin benzer sonuçlar verdiğini vurguluyor. Bu durum, söz konusu anomalinin ölçüm hatası ya da teknik bir problemden kaynaklanmadığını düşündürüyor.
Profesör Sarkar, “Bu anomali uzun süredir görmezden gelinse de, standart kozmolojik modele yönelik ciddi bir meydan okuma niteliği taşıyor” diyerek sorunun basit açıklamalarla geçiştirilemeyeceğini ifade ediyor.
YENİ UYDULAR VE YAPAY ZEKA UMUT OLABİLİR
Yakın gelecekte devreye girecek Euclid ve SPHEREx uyduları ile Vera Rubin Gözlemevi ve Square Kilometre Array teleskoplarından elde edilecek veriler, evrenin gerçekten asimetrik olup olmadığına dair daha net cevaplar sunabilir. Bilim insanları, yapay zekâ ve makine öğrenmesi destekli analizlerle, mevcut modelin ötesine geçen yeni bir kozmoloji anlayışının doğabileceğini düşünüyor.
Bu bulgular doğrulanırsa, evreni anlama biçimimiz bir kez daha kökten değişebilir.
