Cambridge Sözlüğü, her yıl olduğu gibi bu yıl da dünya genelindeki arama eğilimlerini inceleyerek 2025’in kelimesini belirledi. Sözlük, modern dijital kültürde hızla yaygınlaşan “parasosyal” kelimesini yılın sözcüğü ilan etti.
Daha çok akademik literatürde kullanılan kavram, sosyal medya ve popüler kültürün etkisiyle son iki yılda günlük dile taşınmıştı. 2023 yılında Cambridge Sözlüğü’ne eklenen kelime, 2025’te arama oranında yaşanan ciddi artış nedeniyle öne çıktı.
PARASOSYAL NE DEMEK?
Parasosyal; bir kişinin tanımadığı ünlülerle, influencer’larla, kurgu karakterlerle veya yapay zekâlarla tek taraflı bir bağ kurmasını ifade ediyor. Bu bağ çoğu zaman kişisel tanınırlık hissi yaratıyor; kişi, hiç tanışmadığı bir ünlüyü veya bir karakteri kendine yakın hissediyor.
Cambridge ekibi, yılın kelimesi seçimiyle ilgili yaptığı açıklamada, “Parasosyal kelimesinin aranma sıklığındaki artış, ünlülerle ve dijital figürlerle kurduğumuz bağların doğasında büyük bir değişime işaret ediyor” ifadelerini kullandı.
PARASOSYAL İLİŞKİ HANGİ DURUMLARI ANLATIYOR?
Parasosyal ilişki (PSR); bir takipçinin, sevdiği bir influencer’ı, pop yıldızını ya da dizideki bir karakteri sanki gerçek hayatta tanıyormuş gibi hissetmesi anlamına geliyor.
2025 yılında bu kavram özellikle: Influencer takipçileri, pop yıldızlarının hayran kitleleri, YouTuber toplulukları, yapay zekâ sohbet botları kullanıcıları arasında yaygın olarak kullanıldı.
Dünyaca ünlü isimlerden Sam Altman, BBC’ye verdiği röportajda parasosyal ilişkilerin özellikle yapay zekâ çağında daha da güçleneceğini belirterek, “İnsanlar yapay zekâ ile sorunlu hatta riskli olabilecek parasosyal bağlar kuracak. Toplum buna yeni çözümler geliştirmek zorunda kalacak ama olumlu yanları da çok büyük olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
PARASOSYAL YAS NEDİR?
Kavramın bir diğer çeşidi olan parasosyal yas, ünlü bir kişinin ya da sevilen bir karakterin ölümünün ardından hissedilen üzüntüyü tanımlıyor. Bu duygu, bir dizi final yaptığında ya da sevilen bir müzik grubunun dağılması durumunda bile ortaya çıkabiliyor.
2025’te: Liverpool taraftarları, futbolcu Diogo Jota’nın ani ölümü sonrası One Direction hayranları, Liam Payne’in geçen yıl hayatını kaybetmesinin ardından sosyal medyada yaşadıkları duygusal çöküntüyü anlatırken “parasosyal yas” kavramına sıklıkla yer verdi.
Bu gelişme, dijital çağda duygusal bağların yalnızca gerçek tanışıklıklarla sınırlı olmadığını bir kez daha ortaya koydu.
