2025, teknoloji dünyasında yapay zekânın (AI) altın çağı olarak anılsa da, istihdam piyasası açısından oldukça çalkantılı bir yıl oldu.
Danışmanlık firması Challenger, Gray & Christmas tarafından yayınlanan son verilere göre, sadece Amerika Birleşik Devletleri'nde yaklaşık 55 bin işten çıkarma doğrudan yapay zeka faktörüyle gerekçelendirildi. Amazon ve Salesforce gibi teknoloji devleri, binlerce çalışanın işine son verirken yapay zekayı ana nedenler arasında gösterdi.
İŞTEN ÇIKARMALAR ARTIYOR
Bu senaryo, işten çıkarmaların pandemi seviyesine ulaştığını da gözler önüne seriyor. 2025 yılı genelinde toplam işten çıkarma sayısı 1,17 milyona ulaşarak, 2,2 milyon kaybın yaşandığı 2020 yılındaki Kovid-19 pandemisinden bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Ekim ayında 153 bin, Kasım ayında ise 71 bin kişi işini kaybederken; sadece Kasım ayı içindeki 6 bin işten çıkarmanın doğrudan AI kaynaklı olduğu belirtildi. Enflasyonun, gümrük vergilerinin ve maliyetleri düşürme baskısının arttığı bu dönemde şirketler, yapay zekayı cazip ve kısa vadeli bir çözüm olarak görüyor.
Öte yandan Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) tarafından Kasım ayında yayınlanan bir çalışma, yapay zekanın halihazırda ABD iş gücü piyasasının %11,7'sinin görevlerini yerine getirebildiğini ve finans, sağlık gibi profesyonel hizmetlerde 1,2 trilyon dolarlık maaş tasarrufu sağlayabileceğini ortaya koydu.
Ancak herkes bu gerekçeye ikna olmuş değil. Oxford İnternet Enstitüsü'nden Profesör Fabian Stephany, yapay zekanın bazen gerçek bir sebep değil, pandemi dönemindeki "aşırı işe alım" hatalarını örtbas etmek için kullanılan bir "günah keçisi" olabileceğini savunuyor.
LİDERLERDEN YAPAY ZEKA MESAJI
Amazon CEO'su Andy Jassy, yapay zekanın bazı işleri küçülteceğini ve artık daha az insana ihtiyaç duyulacağını belirtti. Diğer yandan Microsoft CEO'su Satya Nadella, herkesin kendi araçlarını yaratabileceği bir "zeka çağı" vizyonunu paylaştı. Salesforce CEO'su Marc Benioff ise yapay zekanın şirketteki işlerin %50'sini zaten yapabildiğini itiraf ederek, müşteri desteği çalışan sayısını 9 binden 5 bine indirdiğini açıkladı. IBM CEO'su Arvind Krishna, yapay zekanın İK departmanındaki yüzlerce kişinin yerini aldığını ancak yazılım mühendisliği gibi kritik alanlarda işe alımların sürdüğünü ekledi.
Şirket İşten Çıkarma Sayısı AI Stratejisi ve Gerekçesi
Amazon 14.000 İnternetten sonraki en büyük dönüşüm için "yalınlaşma"
Microsoft 15.000 Yazılım fabrikasından "zeka motoruna" geçiş
Salesforce 4.000 Müşteri destek rollerinin AI yardımıyla azaltılması
IBM 3.000 İK görevlerinin chatbotlara devredilmesi
Workday 1.750 AI yatırımlarına kaynak ayırmak için kadro daraltma
CrowdStrike 500 İşe alım eğrisini düzleştirme ve verimlilik artışı
