Türk Medeni Kanunu’nun 364. maddesi, “Yoksulluğa düşecek olan üstsoy, altsoy ve kardeşlere nafaka verilmesi” ilkesini getiriyor. Yani kişi, anne-baba, çocuk, torun veya kardeşlerinden biri zor durumda kaldığında, onun yoksulluğa düşmemesi için nafaka ödemekle yükümlü hale geliyor.
Ancak bu yükümlülük, yalnızca maddi durumu yerinde olan kardeşler için geçerli.
Yasa, iki yoksulun birbirine bakmasını beklemiyor; “refah içinde olan kardeş”, “zor durumda olan kardeşine” yardım etmekle yükümlü tutuluyor.
YARDIM NAFAKASI NASIL TALEP EDİLİR?
Yardım nafakası kendiliğinden başlamıyor. Bu hakkı almak isteyen kişi, Aile Mahkemesi’ne başvurarak dava açmak zorunda.
Mahkeme, karar verirken iki ana unsura bakıyor:
-
Davacı kardeşin yoksulluk sınırının altında olup olmadığı,
-
Davalı kardeşin, kendi geçimini tehlikeye atmadan destek verebilecek gelir düzeyine sahip olup olmadığı.
Eğer her iki şart da sağlanırsa, hakim nafaka miktarını hem yardım alacak kişinin temel ihtiyaçlarını karşılayacak hem de ödeyen kardeşin yaşam standardını zedelemeyecek şekilde belirliyor.
YASA, AİLE DAYANIŞMASINI HUKUKİ BİR GÖREV HALİNE GETİRİYOR
Madde 364’ün uygulanması, aile içi dayanışmayı yalnızca “sevap” veya “vicdani sorumluluk” olmaktan çıkarıyor. Özellikle öğrenciler, işsiz gençler veya geçici olarak gelirsiz kalan kardeşler, bu madde kapsamında nafaka davası açarak destek talep edebiliyor.
Yargıtay kararlarına göre bu kural, “aile içi yardımlaşmanın yasal teminatı” olarak değerlendiriliyor. Amaç, kimsenin yoksulluk yüzünden sefil durumda kalmaması.
KİMLER BU KAPSAMA GİRMEZ?
Yardım nafakası, yalnızca birinci derece akrabaları kapsar. Yani hala, amca, teyze gibi yan soy yakınları bu yükümlülüğün dışındadır. Destek sorumluluğu sadece üstsoy (anne-baba, dede, nine), altsoy (çocuk, torun) ve kardeşler arasında geçerlidir.
