Türkiye son günlerde sanatçılardan sosyal medya fenomenlerine, ekran yüzlerinden gazetecilere uzanan uyuşturucu soruşturmalarını konuşuyor. Gözaltına alınan bazı isimlerin kan testleri temiz çıkarken saç örneklerinde madde tespit edilmesi, kamuoyunda ciddi soru işaretleri yarattı.
Bu kafa karışıklığını, Türkiye’nin en tanınmış adli tıp uzmanlarından Prof. Dr. Sevil Atasoy, gazeteci Ertuğrul Özkök’e verdiği kapsamlı yanıtlarla netleştirdi.
KAN TEMİZ ÇIKIYOR, SAÇTA MADDE NASIL BULUNUYOR?
Ertuğrul Özkök’ün, “Kan testinde bir şey çıkmıyor ama saçta bulunuyor, bu nasıl oluyor?” sorusuna Atasoy şu yanıtı verdi: Uyuşturucu maddelerin kanda çok kısa sürede vücuttan atıldığını vurgulayan Atasoy,
“Esrar, kokain gibi maddeler bazen 24 saat, bazen 1 ila 3 gün içinde kandan tamamen temizlenebilir” dedi.
Bu nedenle kan testi yalnızca çok yakın zamanlı kullanımı gösteriyor.
SAÇ ADLİ TIP İÇİN NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Atasoy, Ertuğrul Özkök’e saç analizinin neden belirleyici olduğunu şu sözlerle anlattı:
“Saç, bir ağacın yaş halkaları gibidir. Her santimi yaklaşık bir aylık geçmişi saklar.”
Bu da saçın, adli tıp açısından uzun vadeli kullanımın izini sürebilen en önemli biyolojik materyallerden biri olmasını sağlıyor.
- 1 cm saç: Son 1 ay
- 5 cm saç: Son 5 ay
- 10 cm saç: Son 10 ay
Bu analizler, kişinin tek seferlik mi yoksa düzenli kullanıcı mı olduğunu ortaya koyabiliyor.
UYUŞTURUCU SAÇA DIŞARIDAN MI BULAŞIYOR?
Özkök’ün en çok merak edilen sorularından biri de buydu. Atasoy bu konuda çok net konuştu: Uyuşturucu maddeler saça ortamdan bulaşarak değil, kan dolaşımı yoluyla geçiyor. Kafatasına yakın damarlardaki maddeler saç köklerine taşınıyor ve burada kayıt altına alınıyor.
“Bir mekânda bulunmak, konser ya da kapalı ortam teması test sonucunu etkilemez” diyen Atasoy, dışsal bulaşma iddialarının bilimsel karşılığı olmadığını vurguladı.
KADINLAR VE KOYU SAÇLILAR NEDEN DEZAVANTAJLI?
Atasoy’un Özkök’e anlattığı bir diğer dikkat çekici detay ise saç yapısıyla ilgiliydi:
- Kadınların saçları genellikle daha uzun olduğu için geçmişe dönük daha fazla veri ortaya çıkıyor
- Koyu renk saç, açık renge göre daha fazla madde depolayabiliyor
- Boyalı saç, test sonucunu anlamlı şekilde değiştirmiyor
Bu durum özellikle koyu saçlı ve uzun saçlı kişiler için dezavantaj oluşturuyor.
“ORTAMDAN BULAŞTI” SAVUNMASINA NET YANIT
Ertuğrul Özkök’ün “Bulunduğumuz yerlerdeki partiküller saça geçer mi?” sorusuna Atasoy’un yanıtı net: “Saç bu şekilde kontamine olmaz. Çok az bulaşsa bile sonuçları etkilemez. Test sonuçlarını belirleyen, kandan gelen bulgulardır.”
