James Webb Uzay Teleskobu’nu kullanan gökbilimciler, şimdiye kadar keşfedilen hiçbir dünyaya benzemeyen son derece sıra dışı bir ötegezegeni tespit etti. PSR J2322-2650b adı verilen bu gezegen, Jüpiter kütlesine yakın olmasına rağmen ultra yoğun bir pulsarın çevresinde son derece yakın bir yörüngede dönüyor. Pulsarın muazzam kütleçekimi, gezegeni adeta bir limon ya da Amerikan futbolu topu gibi esnetmiş durumda.
BİLİNEN TÜM TEORİLERE MEYDAN OKUYOR
Son yıllarda pamuk şekeri benzeri atmosferlere sahip gezegenlerden metal bulutlu dünyalara kadar birçok sıra dışı ötegezegen keşfedilmişti. Ancak PSR J2322-2650b, mevcut gezegen oluşum teorilerinin neredeyse tamamını zorlayan özellikleriyle öne çıkıyor.
Carnegie Dünya ve Gezegenler Laboratuvarı’ndan gökbilimci Peter Gao, keşfi şu sözlerle değerlendirdi:
“Bu keşif tam anlamıyla bir sürpriz oldu. Verilere baktığımızda hepimizin tepkisi ‘Bu da ne böyle?’ şeklindeydi.”
ANA YILDIZI GÖRÜNMÜYOR, GEZEGEN GÖRÜLÜYOR
Stanford Üniversitesi’nden fizikçi Maya Beleznay ise sistemin benzersizliğine dikkat çekiyor:
“Bu sistem çok özel çünkü gezegeni, ana yıldızını doğrudan görmeden inceleyebiliyoruz. Bu sayede son derece temiz bir spektrum elde ediyor ve normal ötegezegenlere kıyasla çok daha detaylı analiz yapabiliyoruz.”
LİMON ŞEKLİNDEKİ GEZEGEN NASIL OLUŞTU?
PSR J2322-2650b, Dünya’dan yaklaşık 2 bin 55 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor. Bir milisaniye pulsarının etrafında yalnızca 7,8 saatlik bir yörüngede dolanıyor. Gezegenin pulsara olan uzaklığı, Dünya ile Güneş arasındaki mesafenin yalnızca yüzde biri kadar.
Bu aşırı yakınlık, gezegenin şeklinin bozulmasına ve limon benzeri bir form almasına neden oluyor.
CEHENNEMİ ANDIRAN SICAKLIKLAR
Gezegenin yüzey sıcaklığı yaklaşık 1.900 Kelvin’e, yani 1.630 santigrat dereceye kadar çıkıyor. Bu değer, Güneş Sistemi’nin en sıcak gezegeni olan Venüs’ün yaklaşık dört katı. Atmosferin ise neredeyse tamamen helyum ve karbondan oluştuğu belirtiliyor.
Chicago Üniversitesi’nden ötegezegen bilimcisi Michael Zhang, atmosferin benzersizliğini şu sözlerle anlattı:
“Bu, daha önce hiç görmediğimiz bir atmosfer türü. Su, metan veya karbondioksit yerine yoğun biçimde moleküler karbon görüyoruz.”
ELMAS YAĞMURU İHTİMALİ
Gezegenin karbon açısından son derece zengin yapısı, bilim insanlarını heyecanlandıran bir ihtimali de beraberinde getiriyor. Araştırmacılara göre atmosferdeki karbon, gezegenin alt katmanlarında kristalleşerek elmas yağmurlarına dönüşebilir.
Stanford Üniversitesi’nden astrofizikçi Roger Romani bu süreci şöyle açıklıyor:
“Karbon ve oksijen soğudukça kristalleşmeye başlıyor. Saf karbon kristalleri yüzeye doğru yükseliyor ve helyumla karışıyor. Ancak oksijen ve azotu dışarıda tutan mekanizma hâlâ büyük bir soru işareti.”
TAMAMEN YENİ BİR GÖK CİSMİ OLABİLİR
Bilim insanları, PSR J2322-2650b’nin nasıl oluştuğunu henüz net şekilde açıklayamıyor. Mevcut gezegen oluşum modelleri, bu kadar saf karbon içeren bir atmosferi izah etmekte yetersiz kalıyor. Bu nedenle araştırmacılar, bu cismin bilinen gezegen tanımlarının ötesinde, tamamen yeni bir gök cismi türü olabileceğini değerlendiriyor.
