ŞOK - Ülkemizde emeklilik sistemi karmaşık bir yapıya sahiptir. Ne zaman emekli olacaksınız, hangi statüden emekli olacaksınız bunları bilmeniz gerekir.
SGK uzmanı Özgür Erdursun, Dünya gazetesinde köşesinde bu konuya dair bir yazı kaleme aldı. Erdursun'un yazısı şöyle:
"Emekli olacağınız tarihte tüm şartları tamamlamak yetmiyor ayrıca emeklilik için müracaatta bulunmanız gerekir. Emeklilik için müracaatta bulunduğunuz ayı takip eden aybaşından itibaren emekliliğiniz başlar. Emeklilik sürecinde işe başlama tarihi çok önemlidir.
İlk sigortalı olduğunuz tarih emeklilik şartlarınızı belirler.
Son ödenen 2520 gün ise hangi statüden emekli olacağınızı belirler.
Sosyal Güvenlik Kurumu 2006’da tek çatı altında birleşti ancak emeklilikte 4/a eski SSK, 4/b eski Bağ-Kur ve 4/c eski Emekli Sandığı ayrımı devam etmektedir.
8-9-1999 tarihine kadar sigortalı olanlar EYT’lidir ancak 8-9-1999 tarihine kadar sigortalı olan herkes EYT’den yararlanamaz.
8-9-1999 tarihine kadar sigorta başlangıcı olan ve SSK’da 5000-5975, Bağ-Kur ve Emekli Sandığında kadınlar 7200, erkekler 9000 günü tamamlayarak EYT’den yararlanarak emekli olabilirler ancak prim gün sayısı az olan kişiler SSK’dan 3600 günle, Bağ-Kur ve Emekli Sandığından 5400 günle emekli olacaklar ise bu durumda olan kişiler için EYT’nin bir önemi yoktur. EYT yasası öncesi kendilerinden istenen yaş şartında bir değişiklik yapılmamıştır.
Emeklilik için prim gün sayısı SSK, Bağ- Kur ve Emekli Sandığında farklıdır. SGK tek çatı altında birleşmesinin bir önemi yoktur. Bu nedenle son 2 bin 520 güne dikkat etmeyenler tabi yerindeyse bu işten çırak çıkarlar.
Yurtdışı borçlanması ile emekli olanların durumu bu süreçte çok önemlidir. EYT’li olup eksik gün sayısını 1 gün dahi yurtdışı borçlanması ile tamamlayanlar, emeklilik müracaatında bulunduklarında yurtdışında çalışmıyor, sosyal yardım ya da işsizlik maaşı olmuyor olmaları gerekir. Ya da emekli olduktan sonra yurtdışında çalışmaya başlar ise, sosyal yardım ya da işsizlik maaşı alıyor ise bu durumu Türk Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirmesi gerekir aksi halde bu durumun tespiti ile geriye doğru emekli aylıklarını yasal faizi ile iade etmek zorunda kalırlar.
Yurtdışında bulunup 1/10/2008 sonrasında yasal hakkı olmadan yurtdışında iken isteğe bağlı sigorta primi ödeyenlerin emeklilik esnasında bu günleri silinir ödediği primlerin son 10 yıl içinde kalan kısmı kendisine yasal faiz uygulanmadan iade edilir ve bu kişiler emekli olamayabilirler.
Ortağı olduğu şirkette sigortalı olanlar, Anonim şirketin yönetim kurulu üyesi değiller ise sorun yaşamazlar ancak yönetim kurulu üyesi olup sigortalı olanlar ile limited şirketinde sigortalı olup aynı zamanda ortak olanlar emeklilik günleri geldiğinde kötü bir sürprizle karşı karşıya kalırlar.
Emeklilik sürecinde hizmet dökümünü kontrol etmeden, gün çakışması olan, başkasının primlerinin kendisine yazıldığını fark etmeyenlerde emeklilik sürecinde kötü sürprizlerle karşılaşıyorlar.
Tüm bu durumlar için sizde emeklilik sürecinizde hata yapmadan eksik günlerini tamamlayarak, emeklilik gününüz geldiğinde doğru statüden emekli olup olamayacağınızı kontrol ederek emeklilik için başvuruda bulunmalısınız…"
