Almanya’daki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nden bilim insanları, kadınların erkeklerden daha uzun yaşamalarının nedenini çözdü. Science Advances Dergisi'nde yayımlanan araştırma, binden fazla hayvan türünü inceleyerek hangi evrimsel özelliklerin bir cinsin diğerinden daha uzun yaşamasına yol açtığına baktı.
KROMOZOMLAR TEK BAŞINA AÇIKLAMIYOR
Bulgulara göre genetik faktörlerin yanı sıra tek eşlilik (monogami) ve ebeveynlik davranışları da yaşam süresinde önemli rol oynuyor. İnsanlarda kadınlar ortalama olarak erkeklerden 5,4 yıl daha uzun yaşıyor. Ancak bu fark yalnızca insanlara özgü değil. Memelilerin yüzde 72’sinde dişiler, erkeklerden ortalama yüzde 12 daha uzun yaşıyor. Bazı türlerde, örneğin geyiklerde, dişilerin ömrü erkeklerin iki katına kadar çıkabiliyor. Kuşlarda ise tablo tersine dönüyor: Türlerin yüzde 68’inde erkek kuşlar dişilerden ortalama yüzde 5 daha uzun yaşıyor. Araştırma ekibinden Dr. Johanna Staerk, kromozomların bu farkta önemli bir rol oynadığını, ancak tek başına açıklayıcı olmadığını söyledi.
ERKEKLER EŞ BULMAK İÇİN ÖMRÜNÜ TÜKETİYOR
Bilim insanlarına göre cinsler arası yaşam süresi farkının sebebi sadece genetik değil, üreme stratejileri de belirleyici oluyor. Staerk, “Memelilerin çoğu tek eşli değil. Erkekler eş bulmak için yele, boynuz gibi özelliklere yatırım yapıyor, rakiplerle dövüşüyor. Bu da yaralanma riskini artırıyor ve ömürlerini kısaltıyor.” diyor. Bu yüzden güçlü ve çekici erkekler daha çok yavru sahibi olsa da, bu uğurda harcadıkları biyolojik enerji yaşam süresini azaltıyor. Oysa tek eşli türlerde bu rekabet zayıf, dolayısıyla erkekler daha az “bedel” ödüyor ve cinsiyetler arasındaki yaşam farkı azalıyor.
EBEVEYN OLMAK ÖMRE ÖMÜR KATIYOR
Araştırma ayrıca ebeveynliğin ömrü kısaltmadığını, aksine uzattığını ortaya kouyor. Staerk, “Genellikle bakım veren cinsin daha uzun yaşadığını gördük. Özellikle yavruların uzun süre bakıma muhtaç olduğu primat türlerinde bu belirgin.” Sonuç olarak araştırma, erkeklerin daha uzun yaşamasının yolunun tek eşlilikten ve iyi ebeveynlikten geçtiğini vurguluyor.
