ABD'deki Ohio Eyalet Üniversitesi'nden bilim insanları mantarların birbirleriyle iletişim için oluşturdukları karmaşık ağ yapısını kullanarak çalışan "biyolojik bilgisayarlar" geliştirmeye çok yaklaştı. Günümüzde bilgisayarlar, tabletler ve telefonlar hayatımızı kolaylaştırsa da çevreye çok zararlılar. Araştırmacılar, geleneksel silikon çiplerin yerini alabilecek "mantar bilgisayarlar" fikri üzerinde çalışıyor. Doğada yok olabilen ve sürdürebilir teknoloji anlamına gelen bu buluş bilim dünyasında heyecan yarattı.

ORGANİK BİR BELLEK OLABİLİR

Araştırmacılar shiitake mantarı gibi yaygın mantarların, geçmiş elektriksel durumları hatırlayabilen bir tür veri işlemcisi olan organik memristörler (geçmiş durumları hatırlayan elektriksel bileşen) olarak yetiştirilebileceğini keşfettiler. Bu teknoloji, doğadaki mantarların iletişim kurmak için kullandığı elektriksel aktiviteleri temel alıyor. Mantarların kök yapısı olan miselyum, kimyasal sinyaller göndererek mantarlar arasında "Wood Wide Web" (Doğal İnternet Ağı) olarak adlandırılan bir iletişim ağı kuruyor. Ekibin çalışması, mantarların organik bir "memristör" (geçmiş durumları hatırlayan elektriksel bileşen) olarak işlev görebileceğini kanıtlıyor.

Ekran Görüntüsü 2025 12 11 23153

ELEKTRİK ŞOKUNA DAYANIKLI


Araştırmaları, bu shiitake mantarı bazlı cihazların yalnızca yarı iletken tabanlı çiplerle benzer tekrarlanabilir bellek etkileri göstermekle kalmadığını, aynı zamanda düşük maliyetli, çevre dostu, beyinden ilham alan diğer bilgi işlem bileşenleri türlerini oluşturmak için de kullanılabileceğini ortaya koydu. Umut vaadeden çalışma yakın zamanda PLOS ONE dergisinde yayımlandı.

Yeni memristörlerin yeteneklerini keşfetmek için araştırmacılar shiitake ve kültür mantarı örneklerini yetiştirdiler. Olgunlaştıktan sonra, uzun süreli canlılıklarını sağlamak için kurutuldular, özel elektronik devrelere bağlandılar ve ardından çeşitli voltaj ve frekanslarda elektrik şokuna maruz bırakıldılar. İki ay sonra ekip, mantar şeklindeki memristörlerinin RAM (bilgisayarlarda veri depolayan bellek) olarak kullanıldığında saniyede 5.850 sinyale kadar elektriksel durumlar arasında geçiş yapabildiğini ve yaklaşık yüzde 90 doğruluk sağladığını keşfetti.

ÇEVRE DOSTU OLMASI AVANTAJ

Henüz prototip aşamasında olan bu teknoloji, geleneksel bilgisayarlara göre bazı dezavantajlara sahip. Mevcut prototipler normal dizüstü bilgisayarlardan çok daha büyük ve işlem gücü olarak daha yavaş. Örneğin en düşük performanslı geleneksel memristörler bile mantar tabanlı olanlardan yaklaşık iki kat daha hızlı. Ancak çevresel avantajları bu hız farkını gölgede bırakabilir. Zira Birleşmiş Milletler'e göre, küresel elektronik atık üretimi, geri dönüşüm hızımızdan beş kat daha hızlı artıyor.

Muhabir: Elif Aksu