İlkokulda bizlere Türkiye'nin, dünya üzerinde kendi kendini besleyebilen sayılı ülkelerden biri olduğu öğretildi. O zamanlar henüz dünya bu kadar kirlenmemiş, küresel iklim krizi, herkesin cebinde bir telefon veya yapay zeka gibi kavramlarla henüz tanışmamıştık. Her geçen gün insanlık gezegenin ayarlarıyla oynarken, şimdilerde ülkeler doğal felaketler, iklim krizi, tarım ve orman alanlarının yok olması, su krizi gibi konularla boğuşuyor.
186 ÜLKE İNCELENDİ
Şimdi yeni bir araştırma o günlerden bugünlere gerçeklerin değiştiğini gösterdi. Hatta dünyada tarım alanında kendi kendine yetebilen tek bir ülke kaldığını gösterdi. Bu ülkenin Güney Amerika'daki Guyana olması ise şaşırttı. Nature Food'da yayınlanan çalışmaya göre; "gıda güvenliği" ve "tarımsal kendine yetebilirlik" konularında 186 ülke incelenmeye alındı. Ülkelerin tarımsal verileriyle hazırlanan küresel gıda haritasına göre, 7 temel gıda grubunun tamamında kendine yetebilen dünyadaki tek ülke Guyana oldu.
'BİRLİKTE EKİM' YÖNTEMİ YARIYOR
Çağla Üren'in haberine göre, yağmur ormanlarıyla kaplı Guyana, bu başarısını coğrafi avantajlarını akılcı bir yöntemle kullanmasına borçlu. Guyana, Amazon Nehri'nin taşıdığı alüvyonlu, killi toprakların zenginliğinden ve düzenli yağış rejiminden faydalanıyor. Fakat asıl olay doğru ve sürdürebilir üretim modeli belirlenmesinde yatıyor. Endüstriyel tarımın dayattığı tek tip ürün ekiminin aksine, Guyanalı üreticiler 'birlikte ekim' yöntemini uyguluyor. Tarlalarda Hindistan cevizi ağaçlarının gölgesinde ananas veya domates gibi ürünler aynı anda yetişiyor. Bu yöntem sayesinde toprağın mineral dengesi korunuyor. Kimyasal gübrelere yüklenmek yerine tarımsal alanlara hayvancılık faaliyetlerini yayan Guyana, toprağı yıl boyunca 'canlı köklerle' koruyor ve böylece erozyonu da önlüyor.
TÜRKİYE ORTA-ÜST SEGMENTTE
Çalışmada Türkiye, orta-üst seviyede kendine yetebilen ülkeler grubuna girdi. Türkiye; meyve, sebze, nişastalı temel gıdalar (tahıl grubu) ve et ürünlerinde 'yeterli üretim' eşiğini yakalıyor. Türkiye'nin gıda karnesindeki en zayıf halkaları ise baklagiller ve su ürünleri oluşturuyor. Türkiye'de özellikle son yıllarda baklagillerin ihraç edildiğini söylemek de burada tam yeri. Ülkemizde soya ve bazı yağlı tohumlar başta olmak üzere baklagil grubu ile balık tüketim-üretim dengesinde ibre 'yetersiz' seviyesinde kalıyor.
